Raw bepalingen 2010 pdf

CROW sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze publicatie hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze publicatie.

Toelichting op de RAW-systematiek 1 Algemeen Bij het opstellen van technische bepalingen en resultaatsbeschrijvingen ten behoeve van de RAW-systematiek voor bestekken in de grond-, water- en wegenbouwsector gelden de volgende uitgangspunten: -. Met gelijkwaardigheid van partijen wordt gedoeld op de contractuele gelijkwaardigheid van partijen in de bouw.

Voor de afbakening van verantwoordelijkheden wordt de verdeling aangehouden zoals deze in de paragrafen 5 en 6 van de U. Dit houdt in dat de opdrachtgever in beginsel de verantwoordelijkheid draagt voor het ontwerp en wat daarmee in verband staat, terwijl de aannemer in principe verantwoordelijk is voor de uitvoering en wat daarmee samenhangt.

Zij moeten een duidelijke omschrijving bevatten van rechten en verplichtingen van partijen. Bij het opstellen van deze informatie moet een goede aansluiting gewaarborgd worden naar calculatie, uitvoering en bedrijfsvoering.

In een volgens de RAW-systematiek opgesteld bestek wordt deze informatie verstrekt in de vorm van een beschrijvende hoeveelhedenstaat en daarop afgestemde technische en administratieve bepalingen.

Aan de besteksposten in de beschrijvende hoeveelhedenstaat wordt de eis gesteld dat zij kostenhomogeen moeten zijn. Kostenhomogeen wil zeggen dat de prijs per eenheid voor de gehele bij de bestekspost behorende hoeveelheid nagenoeg gelijk is. Indien het werk in duidelijke, meetbare besteksposten wordt omschreven, is een goede aansluiting verkregen naar calculatie, uitvoering en bedrijfsvoering.

Daarmee is de basis voor betaling van geleverde productie gelegd. Tevens is het mogelijk een koppeling te leggen naar de besteksadministratie en de verrekening van meer en minder werk op verrekenbare hoeveelheden.

Afwijken is verantwoord indien: -. Deze catalogi worden periodiek onderhouden en aangevuld met nieuwe ontwikkelingen. De rest van het graafproces is echter slechts op hoofdlijnen geregeld. Uit onderzoek van NEN1 blijkt onder meer dat het behandelen van zorgvuldig graven als sluitpost, zowel bij opdrachtgevers als opdrachtnemers, een belangrijke oorzaak van graafschades is. Om graafschades daadwerkelijk te beperken moeten alle partijen in het graafproces verantwoordelijkheid nemen.

Een zorgvuldig graafproces kenmerkt zich door zorgvuldig opdracht geven en in vervolg daarop zorgvuldig graven. Om het zorgvuldig graafproces vorm te geven is in de richtlijn wel een fors deel, maar niet de volledige verantwoordelijkheid lees: risico van dat proces bij de grondroerder lees: aannemer gelegd.

Het komt er op neer dat de aannemer bij het aangaan van de overeenkomst zicht moet hebben op de inspanning die van hem wordt verwacht en dat aanvullende inspanningen die redelijkerwijs niet aan hem zijn te wijten, worden vergoed op grond van de overeenkomst. Paragraaf Artikel CROW-publicatie regelt dat de aannemer de ligging van kabels en leidingen moet vaststellen voordat hij daadwerkelijk gaat graven.

Hij dient daartoe in voorkomend geval proefsleuven te graven met een lengte tot twee meter en een diepte tot anderhalve meter. Dit kan tot gevolg hebben dat de aannemer de proefsleuf moet uitbreiden of aanvullende sleuven moet graven. Deze inspanningen worden op bestekspost verrekend en komen niet voor verrekening op grond van artikel Het kan ook voorkomen dat de directie de aannemer verwijst naar de netbeheerder om nadere informatie in te winnen.

De aannemer is dan afhankelijk van de reactietijd die derden de netbeheerder nodig hebben. Daarbij behoort een redelijke termijn tot het risico van de aannemer. Als die reactietijd echter buitensporig lang wordt komt deze in beginsel in aanmerking voor verrekening, vooropgesteld dat de aannemer gedurende die tijd geen werkzaamheden kan verrichten voordat hij over de aanvullende informatie beschikt. Welke termijn redelijk is, is onmogelijk in algemene termen aan te geven.

Dat is afhankelijk van de feitelijke situatie. Verplichte Informatie-uitwisseling Ondergrondse Kabels en Leidingen, Graven naar informatie, september Ook als de aannemer buiten zijn schuld schade veroorzaakt als gevolg van ontbrekende of gebrekkige informatie, komen daarmee samenhangende wachttijden onder dezelfde voorwaarden voor verrekening in aanmerking. Resumerend: buitensporige vertraging van de werkzaamheden als gevolg van foutieve, gebrekkige of ontbrekende informatie komen voor verrekening in aanmerking.

Anderzijds is het niet de bedoeling dat de aannemer in voorkomend geval achterover leunt en de gebeurtenissen afwacht. Hij dient zich in te spannen om de vertraging tot een minimum te beperken. Hoofdcode Daarom zal de bestekschrijver zich vooraf een beeld moeten vormen van het aantal en de gemiddelde lengte van de proefsleuven. De desbetreffende bestekspost en is zijn verrekenbaar gesteld in het bestek.

Voor het graven van proefsleuven heeft de bestekschrijver de keuze tussen de eenheden stuks In het ene geval heeft de aannemer de verplichting om een aantal malen kabels of leidingen op te zoeken. Het voor- of het nadeel is in dit geval aan de aannemer. Bij verrekening naar strekkende meter komen deze voor- en nadelen toe aan de opdrachtgever.

Te denken is dan aan een diepe ligging, ligging onder water of onder een bedekking die niet verwijderd kan of mag worden. In die gevallen is een niet-visuele opsporingsmethode noodzakelijk.

De bestekschrijver kan hierover contact opnemen met de netbeheerder om een geschikte methode af te stemmen en deze methode in het bestek voorschrijven. Als er meerdere methodes gebruikt moeten worden, zijn er ook meerdere besteksposten noodzakelijk. Tot zorgvuldig opdrachtgeverschap behoort evenwel ook dat de aannemer de daarmee samenhangende kosten krijgt vergoed.

Aangezien vooraf onmogelijk is vast te stellen in welke omvang er van deze meldingen sprake zal zijn, ligt het in de rede om de met de meldingen samenhangende kosten op stelpost te verrekenen. Het is ook mogelijk om deze meldingen te verwerken in een stelpost die wordt opgesteld met hoofdcode Inzake lid De opdrachtgever moet zich realiseren dat hij een door de aannemer te leveren bewijsmiddel van een bouwstof die op of in de bodem of in oppervlaktewater moet worden toegepast, tijdig beschikbaar moet zijn.

Het onderhavige lid biedt de ruimte voor het maken van afspraken tussen opdrachtgever en aannemer over de termijnen waarbinnen de aannemer de bewijsmiddelen van de door hem te leveren bouwstoffen zal verstrekken. Inzake lid Op grond van de Wet milieubeheer kan een opdrachtgever het juridische en economische eigendom van grond of baggerspecie alleen overdragen aan de aannemer, als deze grond of baggerspecie niet moet worden afgegeven aan een op grond van de Wet milieubeheer vergunde inrichting.

Asfalt en asfaltbeton kan niet-teerhoudend of teerhoudend zijn. Inzake lid Als de opdrachtgever zich wil ontdoen van bouwstoffen, niet zijnde asfalt, dan wil hij het juridische en economische eigendom van deze materialen overdragen aan de aannemer. Op grond van de Wet milieubeheer kan een opdrachtgever het juridische en economische eigendom van een bouwstof, niet zijnde asfalt, alleen overdragen aan de aannemer, als deze bouwstoffen niet moet worden afgegeven aan een op grond van de Wet milieubeheer vergunde inrichting.

Asfalt kan nietteerhoudend of teerhoudend zijn. Inzake lid Als de opdrachtgever zich wil ontdoen van asfalt, dan wil hij het juridische en economische eigendom van dit asfalt overdragen aan de aannemer. Op grond van de Wet milieubeheer kan een opdrachtgever het juridische en economische eigendom van asfalt alleen overdragen aan de aannemer, als dit asfalt niet moet worden afgegeven aan een op grond van de Wet milieubeheer vergunde inrichting. Teerhoudend asfalt moet worden afgegeven aan een op grond van de Wet milieubeheer vergunde inrichting bijvoorbeeld een thermische verwerker.

Het betreft zowel ruimtelijke ontwikkeling als beheer. De basis hiervoor is soortbescherming, de zorgplicht en daaruit voortvloeiend zorgvuldig handelen. De Flora en faunawet is gebiedsdekkend voor Nederland en de aanwezigheid van vaste rust en verblijfplaatsen en groeiplaatsen van beschermde soorten is leidend.

Zorgvuldig handelen met bijbehorende verantwoordelijkheden dienen hierom in de RAW systematiek geborgd te zijn. Tevens dient de RAW systematiek te voorzien in borging van ontheffingen en gedragscodes waarin de wijze van zorgvuldig handelen is voorgeschreven. DEEL 2. Omdat deze informatie niet steeds hetzelfde is wordt het als bijlage bij het contract opgenomen.

Het betreft specifiek die informatie die voor de uitvoering van contract leidt tot verplichtingen ontheffing, gedragscode en informatie die inzicht verschaft in beperkingen voor de uitvoering vaste rust- en verblijfplaatsen, Natura gebieden en te beschermen locaties. Indien de opdrachtgever met een standaard plan van aanpak werkt kan hij dit als format opnemen in de bijlage bij het contract. Het is mogelijk dat er meerdere ontheffingen en gedragscodes op een werk van toepassing zijn en als bijlage opgenomen dienen te worden.

Bij DEEL 2. Situatie In een werkgebied of op een werklocatie kan sprake zijn van bijzondere omstandigheden met betrekking tot te beschermen soorten en hun vaste rust- en verblijfplaatsen en groeiplaatsen. Een voorbeeld hiervan is een hoog grond waterpeil waardoor er specifieke planten en diersoorten. Een ander voorbeeld is dat een werk gelegen is binnen de invloedzone van een Natura gebied of een ganzen gedooggebied.

In dat geval dient vermeld te worden welke soorten daar bijzondere bescherming genieten zodat de aannemer daar zijn werkmethoden en in te zetten materieel en machines op kan aanpassen. De opdrachtgever dient een werk op dergelijke situaties te analyseren en te vermelden als van toepassing zijnde situatie. Dit laatste kan plaats vinden bij werken die een langere uitvoeringsperiode of zelfs een gefaseerde uitvoeringsperiode omvatten.

Indien er een ontheffing van toepassing is wordt er verwezen naar de betreffende bijlage bij het contract. Gedragscode De op het werk van toepassing zijnde gedragscode wordt hier vermeld. Het kan zijn dat er meerdere gedragscodes van toepassing zijn bijvoorbeeld bij integrale contracten. Er dient dan vermeld te worden voor welke delen van het werk er welke gedragscode of delen daarvan van toepassing zijn. Voor fauna en flora zijn hiervoor verschillende besteksposten beschikbaar.

Bijvoorbeeld singels en struwelen voor vogels die jaarlijks een nieuw nest bouwen. Voor de volgende soorten is ontheffing aangevraagd en verleend: soorten noemen en een verwijzing geven naar de ontheffing in de bijlage - Op dit werk is een gedragscode van toepassing.

Gedurende de contractperiode zijn er voor de locatie s als aangegeven op tekening tekeningnummer s noemen voorwaarden gesteld aan de periode van uitvoering, het betreft: voorwaarden uit de ontheffing of gedragscode opnemen. Het betreft zowel diersoorten als plantensoorten. De beschermingstatus van soorten is verschillend. In eerste instantie is er onderscheid in soorten die beschermd zijn op grond van de Vogelrichtlijn VRL , de vogels, en soorten die beschermd zijn op grond van de habitatrichtlijn HRL dier- en plantensoorten.

Het beschermen van vaste rust en verblijfplaatsen en groeiplaatsen van soorten dient dus altijd gedaan te worden conform de gestelde prioriteit van handelen eventueel specifiek aangevuld met het bepaalde in AMvB. Als de wijze van bescherming voorgeschreven is in een ontheffing of gedragscode dan dient dit nageleefd te worden.

Er dient dan altijd conform een ontheffing gewerkt te worden. Indien er geen goedgekeurde gedragscode beschikbaar en voorgeschreven is dient er bij zowel bestendig beheer als bij ruimtelijke ontwikkelingen en niet bestendig beheer ook bij overig beschermde soorten tabel 2 en vogels gewerkt te worden conform een ontheffing.

De opdrachtgever dient er rekening mee te houden dat bij zeldzame en schaarse vogelsoorten en vogelsoorten waarvan de nesten jaarrond. Bij het uitvoeren van werkzaamheden op locaties met overige soorten en vogels kan conform een goedgekeurde gedragscode gewerkt worden. In de gedragscode is de wijze van zorgvuldig handelen beschreven. Inzake lid Als onderdeel van zorgvuldig handelen en risicomanagement in relatie met beschermen van vaste rusten verblijfplaatsen en groeiplaatsen van beschermde soorten is het belangrijk dat de directie voorafgaand aan de werkzaamheden in een bouwbespreking met de aannemer de te treffen beschermingsmaatregelen bespreekt.

Indien een plan van aanpak voor bescherming van soorten is vereist in het contract wordt deze in de bespreking ter acceptatie van de directie behandeld. Als door omstandigheden de directie deze bespreking achterwege laat dan is het belangrijk dat de aannemer om deze bespreking verzoekt. De directie is verplicht aan dit verzoek gevolg te geven. De bespreking wordt genotuleerd zodat aantoonbaar zorgvuldig gehandeld wordt. Schematisch zien bovenstaande leden er als volgt uit:.

In de gedragscode Ruimtelijke Ontwikkeling van Stadswerk worden vogels ingedeeld in algemene, schaarse en zeldzame vogels conform de indeling van SOVON. LNV heeft voor vogels specifiek beleid ontwikkeld waarop gedragscodes en ontheffingen worden getoetst. Zij maakt daarbij onderscheidt in jaarrond beschermde nesten en niet jaarrond beschermde nesten. Er wordt in deze gevallen alleen ontheffing verleend voor wettelijk belangen uit de Vogelrichtlijn namelijk bescherming flora en fauna, veiligheid luchtverkeer en volksgezondheid of openbare veiligheid.

De mitigerende maatregelen moeten vooraf worden beoordeeld door Dienst Regelingen. De goedkeuring wordt in de vorm van een afwijzing van de ontheffingsaanvraag gedaan. Inzake lid Zorgvuldig handelen vergt deskundigheid van de betrokken medewerkers. Het ministerie heeft hiervoor deskundigheidscriteria opgesteld. Daarbij heeft de minister van LNV bij de goedkeuring van gedragscodes aanvullende deskundigheidscriteria erkend. De opdrachtgever, directie en aannemer moeten steeds bij een werk beoordelen welke van deze deskundigheidscriteria zij van toepassing verklaren of inzetten om het werk of delen daarvan zorgvuldig met de vereiste deskundigheid uit te voeren.

Voor actuele stand van zaken zie www. Inzake lid Het is door onvoorziene omstandigheden mogelijk dat tijdens de uitvoering van een werk blijkt dat er vaste rust- en verblijfplaatsen en groeiplaatsen van soorten of soorten zelf aanwezig zijn waaraan schade wordt toegebracht. De aannemer dient in dit geval direct de betreffende werkzaamheid te stoppen en de directie in kennis te stellen. Hierbij kan wel een overtreding van een verbod hebben plaats gevonden maar wordt tevens direct vervolgschade voorkomen en dus de schade zo veel mogelijk beperkt.

De directie dient dan zorg te dragen voor een juiste afhandeling van de gebeurtenis. Deze verplichting is de verantwoordelijkheid van elke aannemer. De aannemer dient er dan ook voor zorg te dragen dat plaatsen waar zijn medewerkers of derden niet mogen komen zichtbaar zijn afgezet met.

De aannemer dient ook te kiezen voor te gebruiken machines en in te zetten materieel waarmee negatieve effecten op de aanwezige soorten en hun vaste rust en verblijfplaatsen en groeiplaatsen worden voorkomen of indien dit niet kan zo veel mogelijk worden beperkt. Dit geldt tevens voor de keuze van de aannemer voor een bepaald product bestrijdingsmiddel, conserveringsmiddel of meststof.

Ook de door de aannemer te kiezen werkmethode dient hieraan te voldoen. Omdat dit een wettelijke verplichting is met vrije keuze van de aannemer komen de kosten van deze maatregelen niet voor vergoeding in aanmerking. De directie dient dan te besluiten welke aanvullende maatregelen er nodig zijn. Deze aanvullende maatregelen kunnen wel voor vergoeding in aanmerking komen.

Het plan van aanpak dient nageleefd en gemonitoord te worden. Dit betekent dat het plan van aanpak vast agendapunt op de agenda van de bouwvergaderingen moet zijn en de aannemer een registratie bijhoud van de afgesproken maatregelen en handelingen.

De wijze van registreren dient ook onderdeel te zijn van het plan van aanpak. De registratie is bedoeld om aantoonbaar zorgvuldig te kunnen vastleggen in het dossier van de aannemer en de directie. Een aantal van deze proeven is echter al vervallen en een aantal beschrijven geen proef, maar verwijzen rechtstreeks door naar een ander document bijv. In de Standaard zijn alle vervallen proeven en alle proeven die doorverwijzen niet meer opgenomen. De verwijzing naar het andere document vindt nu plaats in het technisch hoofdstuk zelf.

Een conversietabel is beschikbaar op de website van CROW. In de tekst van de Standaard wordt verder slechts het nummer van de publicatie genoemd, en niet de volledige titel.

Het gaat om de volgende eigenschappen. Clause Eigenschap 4. Paragraaf Eigenschap 4. De waarde van elk van de hiervoor vermelde eigenschappen moet op de informatie bij de CEmarkering bijvoorbeeld een productinformatieblad worden vermeld. CE-markering De CE-markering gaat vergezeld van de naam of het merk van de fabrikant, de laatste twee cijfers van het jaar waarin de markering is aangebracht, waar nodig het nummer van de EGconformiteitsverklaring en eventuele aanduidingen ter identificatie van de kenmerken van het product in samenhang met de technische specificaties.

Het streven naar hergebruik van stoffen die vrijkomen bij productieprocessen, zoals AVI-bodemas uit afvalverbrandingsinstallaties in de nabije toekomst ook AEC-bodemas uit afvalenergiecentrales , sluit aan bij dit milieubeleid.

Door de toepassing van reststoffen als secundaire bouwstoffen wordt het storten van deze stoffen voorkomen en wordt het gebruik van primaire bouwstoffen beperkt. Hierdoor vermindert de aantasting van het landschap door zandwinning. Na het verbranden van kg afval blijft ongeveer kg bodemas, ongeveer 15 kg vliegas, ongeveer 23 kg schroot en ongeveer 9 kg rookgasreinigingsresidu over.

Per jaar komt ruim 1,3 miljoen ton AVI-bodemas vrij. AVI-bodemas is onder voorwaarden geschikt voor toepassing in civiel-technische werken. Veelal kan AVI-bodemas worden toegepast in grootschalige grondlichamen en dergelijke.

Definitie AVI-bodemas In artikel 1 van het Besluit vrijstellingen stortverbod buiten inrichtingen 8 december , later aangepast is AVI-bodemas als volgt gedefinieerd: De bodemas die resteert na verbranding in een inrichting die uitsluitend of in hoofdzaak is bestemd voor het verbranden van huishoudelijke afvalstoffen en bedrijfsafvalstoffen in een roosteroven of een wervelbedoven. Besluit Bodemkwaliteit en Besluit vrijstellingen stortverbod buiten inrichtingen Het Besluit bodemkwaliteit Staatsblad , nr.

Het Besluit bodemkwaliteit is op 1 juli volledig in werking getreden. Deze vrijstelling is alleen van toepassing op het gebruik van AVI-bodemas in werken als bedoeld in het Besluit bodemkwaliteit, waarin AVI-bodemas als bouwstof in de zin van dit Besluit wordt gebruikt. Dit betreft enkele eisen die niet rechtstreeks te maken hebben met de bescherming van grond en grondwater maar wel betrekking hebben op de kwaliteit van het materiaal, namelijk eisen aan het gehalte organische stof, de ouderdom en de eis dat het niet met vliegas mag zijn gemengd.

De civieltechnische eisen met betrekking tot het gebruik van AVI-bodemas in grondwerken zijn opgenomen in deelhoofdstuk Op basis van de Wet milieubeheer moeten provincies in de provinciale milieuverordening regels opnemen betreffende de bescherming van de kwaliteit van het grondwater, met het oog op de waterwinning, in bij verordening aan te wijzen gebieden.

De provincies kunnen daarom in waterwingebieden en beschermingsgebieden strengere regels stellen aan de toepasssing van bouwstoffen en de toepassing van AVI-bodemas uitsluiten. Deze aanvullende regels kunnen echter per provincie verschillen. In het tamelijk uitzonderlijke geval dat niet alle parameters aan de uitloogeisen voldoen, kunnen deze bereikt worden met een nabehandeling in de vorm van versnelde of natuurlijke veroudering.

Bij verwerking van fracties van AVI-bodemas in gebonden wegfunderingen of andere materialen, kan soms worden voldaan aan de eisen voor niet-vormgegeven bouwstoffen. Dergelijke materialen worden echter niet toegepast in grondwerken en daarom niet in dit kader besproken.

Volgens het Besluit bodemkwaliteit is de minimale omvang van werken met IBC-bouwstoffen 5. Het bevoegd gezag mag dan geen andere informatie vragen. Gemeenten zijn meestal het bevoegd gezag in het kader van het Besluit bodemkwaliteit bij het toepassen van bouwstoffen op de landbodem. Inzake lid De aannemer kan het bewijs omtrent de kwaliteit van de in het bestek voorgeschreven bouwstof, voor wat betreft de emissie in relatie tot de wijze van gebruik, leveren door het overleggen van een op basis van certificering van het product afgegeven kwaliteitsverklaring die erkend is door de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu en de Minister van Verkeer en Waterstaat.

Een erkende kwaliteitsverklaring is een schriftelijk bewijs dat de desbetreffende bouwstof voldoet aan de eisen omtrent samenstelling en emissie, mits toegepast op de in de verklaring omschreven manier. De kwaliteitsverklaring wordt na beoordeling van de AVI-bodemas verstrekt door een certificatieinstelling die is erkend door de Raad voor Accreditatie. In deze beoordelingrichtlijn zijn de te hanteren methodieken en procedures omschreven.

In de beoordelingsrichtlijn is eveneens aangegeven welke soorten onderzoek moeten plaatsvinden, de frequentie van de onderzoeken en de manier waarop de gevonden waarden moeten worden beoordeeld. Een erkende kwaliteitsverklaring moet door het bevoegd gezag worden aanvaard als voldoende bewijs.

Een klein deel van de AVI-bodemas bestaat uit puin- en steenachtige materialen, glas,. Na bewerking en opslag moet het voldoen aan de bouwstofeisen in dit artikel. Inzake lid Dit lid luidt als volgt: Via de in dit lid opgenomen eis voor de korrelverdeling van AVI-bodemas is in feite gewaarborgd dat onbewerkte AVI-bodemas, zoals dat gedefinieerd is door het bevoegd gezag, gebroken moet worden, als het niet voldoet aan de in dit lid opgenomen eis.

In de praktijk is gebleken dat AVI-bodemas met een hoog percentage fijne delen sneller verweekt en daardoor verpapt, als het bij het verwerken in contact met water komt. Voor AVIbodemas voor ophogingen en aanvullingen is een wat grotere hoeveelheid grove bestanddelen toegestaan, dan bij toepassing van AVI-bodemas in funderingen. De leveranciers kunnen zonder problemen gemakkelijk voldoen aan deze ruim gestelde civieltechnische eis, immers het ijzer wordt zoveel als procestechnisch maar mogelijk is uit de AVIbodemas verwijderd, omdat de verkoop van ijzer geld oplevert.

Ook kan het voorkomen dat in de vergunning van de inrichting eisen zijn gesteld aan het ontijzeren van de AVI-bodemas. Naast ijzer worden ook non ferro metalen zoveel mogelijk teruggewonnen.

Bepaling van de samendrukbaarheid. Bepaling van het gedrag bij belasting op buiging. Deel 1: Classificatie op grond van resultaten van beproeving van het brandgedrag. NEN-EN Materialen voor de thermische isolatie van gebouwen - Bepaling van de wateropname bij langdurige onderdompeling. Deze normen vallen onder de Richtlijn Bouwproducten en zijn zodanig opgesteld dat een oppervlakbehandeling en of een laag emulsieasfaltbeton gezien worden als een in te kopen product dat aangebracht op de weg voorzien van een CE-markering door de producent kan worden geleverd.

Dit is afwijkend van de Europese asfaltnormen, die betrekking hebben op de asfaltspecie bij de asfaltmenginstallatie. In de scope van de normen voor oppervlakbehandeling en emulsie-asfaltbeton is echter vermeld dat zij niet van toepassing zijn op deze producten als ze door de opdrachtgever zelf ontworpen en gespecificeerd worden.

Dit betekent dat oppervlakbehandelingen en emulsie-asfaltbeton beschreven met de huidige resultaatsbeschrijvingen en onder toepassing van de huidige technische bepalingen volgens de deelhoofdstukken Tervisieleggingen die afgestemd zijn op de oude situatie en de situatie waarin rekening gehouden wordt met deze normen, zijn in voorbereiding.

Met dit deelhoofdstuk in de Wijziging mei werd invulling gegeven aan het gebruik van de Europese normen van de NEN-EN serie in contracten. Tegelijk zijn toen de resultaatsbeschrijvingen voor het aanbrengen van asfalt aangepast. Het gebruik van de normen van de NEN-EN serie is sinds 1 maart verplicht op basis van een besluit van de Standing Committee on Construction, een orgaan van de Europese Commissie.

De toepassing van de normen leidde tot een andere benadering van de asfaltbetonmengsels. Waar tot dat moment in Nederland gesproken werd over grindasfaltbeton, steenslagasfaltbeton, open asfaltbeton en dicht asfaltbeton, mengsels die toegepast werden als onderlaag, tussenlaag respectievelijk deklaag, werd in de Europese norm alleen gesproken over asfaltbeton voor onderlagen, tussenlagen en deklagen. Daarbij moeten deze mengsels gekarakteriseerd worden door de eigenschappen Holle Ruimte en Verdichtingsgraad, Watergevoeligheid Stijfheid, Weerstand tegen permanente vervorming en Weerstand tegen vermoeiing.

Daarbij worden in beperkte mate eisen gesteld aan de korrelverdeling en het bindmiddelgehalte. In de Wijziging zijn voor de verschillende mengsels, eisen gesteld gericht op het toepassingsgebied van de mengsels. Deze eisen werden ontleend aan de eigenschappen die op dat moment bekend waren van de mengsels gab, stab, oab en dab. Dit maakte de mengsels met eigenschappen zoals vermeld in de Wijziging vergelijkbaar met de tot dan toe gebruikte mengsels in hun toepassing Wijziging eisen functioneel gespecificeerde asfaltmengsels Opgedane ervaring in de afgelopen twee jaar met het bepalen van de functionele eigenschappen van de asfaltbetonmengsels heeft geleid tot wijziging van deze eisen.

Van verschillende producenten zijn van ca mengsels de typeonderzoeksgegevens op vertrouwelijke basis ingezonden naar CROW. Op grond van de aanbevelingen van de commissie heeft de werkgroep Asfaltverhardingen WGA besloten tot een aantal wijzigingen in de eisstelling en de gebruikte coderingen. Deze wijzigingen betreffen een aanpassing van de eisen voor stijfheid, weerstand tegen permanente vervorming en weerstand tegen vermoeiing voor de asfaltbetonmengsels.

De eis voor de watergevoeligheid is alleen voor steenmastiekasfalt en zeer open asfaltbeton aangepast. Waar het zich oorspronkelijk liet aanzien dat het niet nodig was, is op aanbeveling van de commissie toch een set eisen ontwikkeld voor verhardingen voor langzaam rijdend en stilstaand zwaar verkeer.

Ervaringen met het gebruik van de technische bepalingen opgenomen in de Wijziging Uit de praktijk werden een aantal kanttekeningen en voorstellen tot verbetering van de technische bepalingen van deelhoofdstuk Aandachtspunten Een aandachtspunt bij de huidige technische bepalingen is de gewijzigde benadering van asfalt door het verplichte gebruik van de Europese normen van de NEN-EN serie. Het asfalt wordt gekarakteriseerd met een aantal functionele eigenschappen.

Dit betreft de watergevoeligheid, de stijfheid, de weerstand tegen permanente vervorming en de weerstand tegen vermoeiing. Afhankelijk van de plaats in de constructie deklaag, tussenlaag of onderlaag wordt een mengsel op de daarvoor noodzakelijke eigenschappen ontworpen. De producent heeft daar een zekere vrijheid in. Van het door hem ontworpen mengsel worden de functionele eigenschappen vastgesteld met een typeonderzoek. Dat mengsel mag hij dan met de vastgestelde eigenschappen op de markt brengen.

Een dergelijk mengsel wordt door een afnemer aannemer afgenomen als de eigenschappen binnen de voor het werk verlangde range van eigenschappen valt.

Het mengsel wordt in principe niet voor een specifiek werk ontworpen. Het wordt voor een bepaalde toepassing ontworpen. Het is natuurlijk altijd mogelijk dat voor bijzondere constructies ook een bijzonder mengsel wordt ontworpen. Dit betekent wel dat er dan een typeonderzoek moet worden verricht gericht op dat mengsel. ABB, artikel Via dit ABB-artikel kunnen andere formaten in het bestek worden voorgeschreven, maar moeten altijd formaten zijn die documenten opleveren die niet zijn te wijzigen.

Previous page Next page. Indien beide akkoord zijn, zijn de teksten formeel vastgesteld en daarmee onderdeel geworden van de RAW-systematiek. Alle op dat moment vastgestelde teksten zijn hierin opgenomen en daarmee ook verplicht om te worden toegepast in bestekken. RAW in kort bestek…. Op een aantal plaatsen bleek dat nu niet meer mogelijk of leidde dit tot een niet logische indeling.

Zo zijn Riolering en Groenvoorzieningen opnieuw en overzichtelijker ingedeeld. De hoofdstukken over funderingslagen en verhardingen zijn nu achterin de Standaard ondergebracht serie , waar ook voor de toekomst nog ruimte genoeg is. Het hoofdstuk Proeven — een beetje een vreemde eend in de bijt, omdat het eigenlijk geen bepalingen zijn — is nu als bijlage in de Standaard opgenomen. Om weer snel in de nieuwe Standaard en Catalogi thuis te raken, zijn omnummerlijsten opgesteld.

Zij laten zien waar bestaande teksten naartoe zijn verplaatst. Een handig hulpmiddel bij bijvoorbeeld het actualiseren van moederbestekken. Noodzaak van omnummeren CROW streeft er naar om zo min mogelijk in de nummering te wijzigen. Daar hebben gebruikers van RAW alleen maar last van. Soms blijkt het echter niet mogelijk de bestaande nummering te handhaven. Eens in de vijf jaar is er dan de mogelijkheid tot omnummeren. Dat hier vooraf goed over wordt nagedacht mag duidelijk zijn. Een wijziging moet consistent zijn om niet over vijf jaar weer opnieuw te worden aangepast.

Verlies van samenhang Een van de redenen om te wijzigen is dat onderwerpen binnen een werkcategorie te veel uit elkaar gaan lopen. Denk aan werkcategorie 25 Leidingwerk. Deze bevat Riolering en Gas- en waterleiding. Door de jaren heen zijn de eisen aan beide zodanig verandert dat het niet logisch meer is deze in dezelfde werkcategorie onder te brengen. Dit betekent dat deze resultaatsbeschrijvingen omgenummerd worden. Reorganisatie Een andere reden is de reorganisatie binnen een werkcategorie.

Een goed voorbeeld hiervan is 51 Groenvoorzieningen. Vanaf zijn allerlei verschillende onderwerpen die thuishoren bij groenvoorzieningen toegevoegd. Van wortelschermen tot lieveheersbeestjes. Hierdoor is veel de logica in de opbouw verloren gegaan. Omdat hoofdstuk 51 in de Standaard opnieuw is ingedeeld, zijn in het verlengde daarvan ook meteen de resultaatsbeschrijvingen opnieuw geordend.

Ruimtegebrek Een derde reden is ruimtegebrek. Elke soort wegverharding zijn eigen werkcategorie, zodat we weer jaren vooruit kunnen. Standaard Belangrijkste wijzigingen in de Standaard zijn: Hoofdstuk 25 Leidingwerk is verdeeld over 25 Riolering en 28 Gas- en waterleiding. Riolering is vervolgens opgedeeld in meerdere deelhoofdstukken voor een beter overzicht. Hier is onderscheid gemaakt in verhardingstype: - Bitumineuze verhardingen 81 - Betonverhardingen 82 - Elementenverhardingen 83 - Bijzondere verhardingen 84 Hoofdstuk 51 Groenvoorzieningen is in meerdere deelhoofdstukken opgedeeld voor een beter overzicht.

Alle deelhoofdstukken met eindcijfer 0 XX. Een dergelijke deelhoofdstuk kan dus alleen voorkomen als er tenminste 1 andere deelhoofdstuk is. Daar waar nodig is de nummering hierop aangepast bijv. Het nummer bestaat uit hoofdstuknummer, deelhoofdstuknummer en volgnummer, elk gescheiden door een punt. Een tabel met nummer RAW Catalogus met resultaatsbeschrijvingen Omdat het nummer van de werkcategorie overeenkomt met het hoofdstuknummer in de Standaard, zijn de resultaatsbeschrijvingen van hoofdstukken die zijn omgenummerd dientengevolge ook omgenummerd.

Werkcategorie 51 Groenvoorzieningen daarentegen is wel in zijn geheel gewijzigd. Omnummerlijsten Voor een volledig overzicht van alle gewijzigde deel hoofdstukken en hoofdcodes wordt verwezen naar de omnummerlijstenomnummerlijstenomnummerlijstenomnummerlijsten die bij dit naslagwerk zijn gevoegd.

In de Standaard wordt de U. Dit gaf opdrachtgevers de keuze voor het gebruik van U. Dit is geregeld in artikel Hiermee is de U. De UAV kent ten opzichte van de U. Deze zijn in door CROW en door andere organisaties breedvoerig gecommuniceerd Het document met de toelichting op de verschillen tussen de U.

Opmerkelijkste verschillen voor de uitvoering van het werk zijn: 1. De verantwoordelijkheid voor de aannemer dat de verwerkte bouwstoffen voldoen aan de gestelde eisen. Indien de directie dit vooraf keuren wel verlangd, moet dit voor de betreffende bouwstoffen in het bestek worden vermeld.

De RAW-catalogus met Bepalingen voorziet hiervoor in standaard bepalingen, opgenomen in artikel Een algemeen tijdschema wordt altijd verlangd. De UAV voorziet in een procedure voor de verslaglegging van bouwvergaderingen indien is overeengekomen dat bouwvergaderingen worden gehouden.

Om het houden van bouwvergaderingen reeds in het bestek te regelen voorziet de RAW-catalogus met bepalingen hiervoor in een standaard tekst, opgenomen in artikel Wanneer nu sprake is van een werk met een technische installatie hoeft de bestekschrijver dus geen aanvullende tekst meer in Deel 3 van het bestek op te nemen. De prestatieverklaring vormt het bewijs dat het product, bij introductie op de markt en bij verdere distributie, voldoet aan de prestaties die voor de specifieke toepassing ervan worden verlangd.

De fabrikant of importeur legt in de DoP naast product- en adresgegevens, de prestaties van het bouwproduct vast en de daarbij behorende beoogde toepassing en.

Dit laatste is van groot belang bij de producentaansprakelijkheid. De fabrikant verklaart immers dat het product een bepaalde prestatie heeft in de toepassingen die hij omschrijft. Is dit niet het geval, dan is de fabrikant direct aansprakelijk voor de mogelijke schade bij het disfunctioneren van het product. Met de prestatieverklaring is het mogelijk de prestatie van producten met eenzelfde toepassing onderling eenduidig met elkaar te vergelijken.

Naast dit grote voordeel levert de CE- markering ook een kostenbesparing op voor de fabrikant of importeur omdat hij niet opnieuw een beoordeling of test hoeft uit te voeren voor elk land in de EU. Dankzij de CE-markering kan de eind gebruiker of de voorschrijver van het product een bouwproduct kiezen met de vereiste prestaties voor het beoogde gebruik.

Hij zal er dus zeker van kunnen zijn dat het bouwwerk niet alleen aan de fundamentele eisen voldoet, maar ook berekend is op bijzondere omstandigheden. In Europa bestaan bijvoorbeeld grote verschillen in klimaat waardoor gebouwen aan zowel extreem lage als extreem hoge temperaturen blootgesteld kunnen worden.

Ook zijn gebieden meer of minder gevoelig voor natuurgeweld zoals aardbevingen en overstromingen. De prestatieverklaring wordt opgesteld aan de hand van het model in bijlage III van de Verordening. De verklaring bevat de referentie van het producttype en het systeem voor de beoordeling en de verificatie van de prestatiebestendigheid van het bouwproduct vroeger ook wel conformiteitsniveau genoemd.

Maar de verklaring verwijst ook naar de geharmoniseerde norm en ook naar de datum van de publicatie of naar de Europese technische beoordeling waarvan gebruik is gemaakt voor de beoordeling van elk essentieel kenmerk. Bij een vereenvoudigde procedure zie hiervoor hoofdstuk VI in de Verordening , art. De prestatieverklaring geeft daarnaast aan wat het beoogde gebruik is van het bouwproduct, en dat het product in overeenstemming is met de van toepassing zijnde geharmoniseerde technische specificatie.

In een aantal situaties gelden vereenvoudigde procedures voor het testen en beoordelen van het product, of kan men afwijken van de procedure. Voorlopig geldt de verplichting om de prestatieverklaringen bij elke levering op papier of elektronisch aan de eindgebruiker ter beschikking te stellen. Die verplichting vervalt als het naar verwachting eind mogelijk is om dat via de website van de fabrikant te doen.

De prestatieverklaring moet in Nederland in het Nederlands worden verstrekt. Deze subwerkcategorie bevat de volgende resultaatsbeschrijvingen. Het betreft de volgende artikelen RAW In lid 02 van dit artikel is de berekening van de grootte van de betalingstermijn volledig en expliciet uitgeschreven.

In een deelopdracht zijn verrekenbare hoeveelheden V en te accorderen hoeveelheden A mogelijk. Voor het omgaan met verrekenbare V hoeveelheden zijn de leden 2 tot en met 5 van paragraaf 39 van de UAV uitgesloten.

Als een overschrijding of een onderschrijding van een verrekenbare hoeveelheid wel aan de orde is, dan zal gesproken moeten worden over het uitvoeren tegen dezelfde verrekenprijs of het overgaan naar een andere 'staffel' als het bestek daarin voorziet. Dit houdt in dat de artikelen In paragraaf Artikel Zekerheidstelling kan afhankelijk van de aard en de omvang wel op een deelopdracht wordt verlangd.

De waarde van de zekerheidstelling moet in verhouding staan tot de verwachte som van een deelopdracht en tot de aard van de deelopdracht. De bestekschrijver kan deel 3 van het bestek regelen of de risicoregeling wel van toepassing wordt verklaard of dat het in artikel De verrekening van de hoeveelheden resultaatsverplichting van deze bijkomende werkzaamheden gaat net zo als bij de andere resultaatsverplichtingen, dus met inbegrip van alle percentages, echter zonder het percentage korting.

Aan een deelopdracht kunnen incidenteel niet-wezenlijke, bijkomende resultaatsverplichtingen worden toegevoegd, die niet in de raamovereenkomst staan en daar ook niet aan worden toegevoegd.

Hiervoor wordt een prijs per eenheid resultaatsverplichting afgesproken. De percentages uit de inschrijvingsstaat worden daarbij in het geheel buiten beschouwing gelaten. Er is bij een RAW-raamovereenkomst sprake van een resultaatsverbintenis, in die zin dat de aannemer verplicht is resultaatsverplichtingen na te komen als het tot een afroep van een deelopdracht komt.

De basis voor de leveringsverplichting resultaatsverplichting ligt vast in de RAW-raamovereenkomst, echter deze verplichting is expliciet opgenomen in dit artikel, dat betrekking heeft op een deelopdracht. Bij het verstrekken van een deelopdracht zal de inschrijvingsstaat van de aannemer worden gebruikt om de som van een deelopdracht te bepalen. Verder zal de inschrijvingsstaat net zoals bij een gewoon RAW-bestek, worden gebruikt voor het vaststellen van eventuele betalingstermijnen en verrekenprijzen binnen een deelopdracht.

Opdrachtgever en aannemer bepalen voorafgaande aan het verstrekken van een deelopdracht in overleg de uitvoeringstermijn van deze deelopdracht.

Beide partijen houden daarbij rekening met Bij het verstrekken van een deelopdracht kunnen bijkomende werkzaamheden worden opgedragen. Op de som van de deelopdracht zijn van invloed te verwerken hoeveelheden resultaatsverplichtingen uit het bestek met de bijbehorende prijzen per eenheid, te verwerken hoeveelheden bijkomende resultaatsverplichtingen, die al dan niet onderdeel zijn of geworden van de raamovereenkomst met de bijbehorende prijzen per eenheid en de percentages uit de staartposten.

In deelopdrachten kunnen ook stelposten worden opgenomen. In een deelopdracht zijn verrekenbare hoeveelheden V en te accorderen hoeveelheden A wel mogelijk.